" Σιάτιστα "

Τοπική Ιστορία  1ο       Δημ. Σχ. Σιάτιστας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μνημεία 

Κάθε τι και κυρίως κτίσμα (στήλη, τύμβος) που προορίζεται να συμβολίσει μια ιδέα ή να τιμήσει και να διαιωνίσει τη μνήμη κάποιου σημαντικού γεγονότος ή προσώπου. Οι πυραμίδες, οι τύμβοι είναι μνημεία αυτού του τύπου. Αργότερα, στην κλασική αρχαιότητα, έχουμε μνημεία ταφικά μα ανάγλυφες ή ολόγλυφες μορφές επιτύμβιες αναθηματικές στήλες, υπερμεγέθεις λέοντες. Στο Μεσαίωνα η ιδέα του μνημείου περιστρέφεται γύρω από τη θρησκεία, ενώ στην αναγέννηση και στο Μπαρόκ οι ανδριάντες, οι δημόσιες κρήνες, μεγάλα δημόσια κτίρια και ανάκτορα, παίρνουν το χαρακτήρα του μνημείου. Η βιομηχανική επανάσταση του 19ου αι. Εισάγει νέα κτίρια. Μνημεία θεωρούνται τώρα ορισμένα κτίρια ορόσημο της τεχνικής εξέλιξης. Η κάθε πόλη έχει τα δικά της ιστορικά μνημεία που τη χαρακτηρίζουν, κυρίως βυζαντινές εκκλησίες αγάλματα , νεοκλασικά κτίρια. Στην πόλη μας υπάρχουν βυζαντινές εκκλησίες όπως της Αγίας Παρασκευής και αρχοντικά όπως του Μανούση, υπάρχουν και πολλά αγάλματα – μνημεία ευεργετών – και αγωνιστών της Σιάτιστας.

  

                

                                                                

 

Εκκλησίες

 

Η περίοδος αρχιερατείας του Ζωσιμά, 1686-1746, μπορεί να χαρακτηριστεί "Χρυσός αιώνας" για την πόλη αφού τότε παρατηρείται οικονομική, εμπορική και κοινωνική δραστηριότητα. η οικονομική άνθηση συνετέλεσε και στην ανέγερση ιερών ναών. Στη Σιάτιστα σώζονται μεταβυζαντινές εκκλησίες με αξιόλογο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, τοιχογραφίες, ξυλόγλυπτα και εικόνες. Οι ναοί είναι τρίκλιτες βασιλικές, με υπερυψωμένο νάρθηκα - γυναικωνίτη, προσδιοριστικό στοιχείο των εκκλησιών της περιοχής.

Στην είσοδο της Σιάτιστας συναντάμε το ναό του οσίου Νικάνορα (1709) με ξύλινο τέμπλο, διακομισμένο στο στυλ των αρχοντικών. Ο ναός ανακαινίστηκε το 1899.

 

Στην πλατεία Γεράνειας βρίσκεται ο παλιότερος σωζόμενος ναός της πόλης, της Αγίας Παρασκευής. Χτισμένος το 1677, αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο μεταβυζαντινής τεχνοτροπίας, στο ρυθμό της θολοσκέπαστης τρίκλιτης με υπερυψωμένο νάρθηκα. Αξιοπρόσεκτη στο νότιο τοίχο του νάρθηκα η απεικόνιση αρχαίων Ελλήνων, Σόλωνα, Πλούταρχου, Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη και Σίβυλλα. Δίπλα το εξαγωνικό καμπαναριό ένα οικοδόμημα του 1862, εκφραστικό της φυσιογνωμίας της Σιάτιστας.

 

Η εκκλησία, στη συνέχεια , των Αγίων Ταξιαρχών του 1798. Στο μέσο της Σιάτιστας και απέναντι από το Δημαρχείο της πόλης βρίσκεται ο ναός του Αγίου Μηνά του 1702 με τοιχογραφίες του 1728.

 

Σε κοντινό λόφο με πανοραμική θέα δεσπόζει ο ναός του Προφήτη Ηλία και παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους. Χτίστηκε το 1701 και ανακαινίστηκε το 1740. Και στο ναό αυτό εικονίζονται οι αρχαίοι   φιλόσοφοι όπως και στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.

 

Στο νοτιοδυτικό άκρο της πόλης βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ιωάννου του  Προδρόμου χτισμένος το 1700, ενώ ο ναός των Δώδεκα Αποστόλων  χτίστηκε το 1744.

Άλλες εκκλησίες είναι του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Χριστοφόρου, τέλη του 18ου αι., και οι ναοί της Αγίας Τριάδας, Αγίου Αθανασίου - Αγίων Αναργύρων είναι νεότεροι ναοί, κτισμένοι στη θέση παλιότερων.

Υπάρχουν και άλλες εκκλησίες μικρότερες που όμως κτίστηκαν πρόσφατα όπως: του Αγίου Αντωνίου, του Αγίου Νεκταρίου, του Αγίου Αχιλλίου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, των Αγίων Θεοδώρων, του Αγίου Κοσμά, του Αγίου Παντελεήμονα στην τοποθεσία "Τσάμια", Αγίου Ιωάννη στη "Γιάνκωβη", του Αγίου Αχιλλίου στη θέση "Μπάρα".

 

Στη Σιάτιστα λειτουργούν δύο ενοριακοί ναοί, ο μητροπολιτικός του Αγίου Δημητρίου στη Χώρα και του Αγίου Νικολάου στη Γεράνεια. Ο Άγιος Δημήτριος είχε κτισθεί αρχικά το 1647, κατεδαφίστηκε και ξαναχτίστηκε το 1801, κάηκε το 1910 για να κτισθεί ο σημερινός επιβλητικός σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου. Δίπλα υπάρχει καμπαναριό, ανάλογο με αυτό της Γεράνειας, που κτίστηκε το 1856. Και ο Άγιος Νικόλαος είναι δεύτερος ναός στη θέση αυτή, αφού ο πρώτος, χτισμένος το 1743, κατεδαφίστηκε το 1929, οπότε και οικοδομήθηκε ο σημερινός.